Verlammende keuzestress: voel de angst en doe het toch!
Ooit voor een moeilijke keuze gestaan? Wel of geen kind, veranderen van baan, voor jezelf beginnen, verhuizen, je relatie beëindigen? Dan herken je misschien wel de onrust en keuzestress die daarmee gepaard kan gaan.
Je blijft wikken en wegen, piekeren en eindeloze lijstjes maken met voor- en nadelen van de opties die voor je liggen. Geen knopen doorhakken kost niet alleen veel tijd, maar kan ook een enorm energielek zijn. Ontdek hoe je op een prettige manier sneller keuzes kunt maken, met minder angst en meer vertrouwen.
Keuzestress: een zaak van leven of dood
Hoe langer je blijft nadenken, hoe lastiger de keuze kan worden. Met het risico dat je helemaal geen keuze meer maakt. De angst om de verkeerde keuze te maken werkt verlammend. Misschien vraag je je ook wel eens af: “Hoe maak ik nu de juiste keuze? En krijg ik dan geen spijt?”
Wat het extra lastig maakt, is dat we geneigd zijn om te denken dat er een goede keuze is en dus ook een foute. En bij grote, belangrijke keuzes, waarvan ik er in het intro een paar opnoemde, ervaren we vaak veel stress, omdat we het onbewust zien als een zaak van leven of dood. Goed of fout. Geluk of ellende. Succes of falen. Geen wonder dat we dan angst ervaren.
Wat als het niet gaat volgens plan?
De meesten van ons hebben geleerd om bij een belangrijke keuze te denken in een ‘No-Win Model’. In dit model heb je meerdere keuzes, maar je denkt dat er een goede én een foute keuze is. Dralend en piekerend vraag je je af: “Moet ik dit doen, of dat? Wat als ik deze weg neem en dat gebeurt? Wat als het niet gaat volgens plan? Wat als het tegenvalt?” Alle ‘wat als’-mogelijkheden razen door je hoofd. Je probeert de toekomst te voorspellen, controle te krijgen over de uitkomst van je keuze. Onmogelijk natuurlijk en waarschijnlijk voel je op dit punt dat je jezelf gek maakt. Dit gedachtemodel veroorzaakt stress, omdat je blijkbaar fout kunt kiezen, maar geen idee hebt wat de foute keuze is.
Elke keuze is goed
Gelukkig kan het ook anders. Want stel je voor dat beide opties goed zijn. Beide wegen bieden je alleen maar cadeautjes. Ofwel ervaringen, kansen om nieuwe dingen mee te maken, te leren en te groeien en misschien te ontdekken wat je wilt in je leven. Dit denkmodel geeft meer ruimte om (nieuwe) dingen uit te proberen, experimenten aan te gaan en de permissie om fouten te mogen maken.
Mocht je achteraf toch denken: “Dit is niet goed gegaan of dit had ik beter anders aan kunnen pakken.” Zeg dan tegen jezelf: experiment geslaagd! Hiermee train je jezelf in het bekrachtigen van positieve overtuigingen over jezelf in plaats van te luisteren naar je innerlijke criticus die altijd wel wat op je aan te merken heeft.
Anders denken over kansen
Deze manier van denken kan een uitdaging zijn. Want hoezo is een keuze die achteraf minder goed uitpakt, een No-Verlies situatie? Een cruciale factor in het accepteren van het No-Verlies model is de manier waarop je denkt over resultaten en kansen. Susan Jeffers zegt hierover in haar boek ‘Feel the fear and do it anyway’: “Traditionally, opportunities in life are thought of as relating to money, status and visible signs of “succes”. I am asking you to think of opportunities in a entirely different light.” Volgens Jeffers bieden juist de lastige momenten in het leven veel kansen. Elke keer dat het je lukt om lastige situaties het hoofd te bieden en je angst te overwinnen, groeit je zelfvertrouwen.
Besluit om alles wat op je pad komt als een kans te zien in plaats van angst te laten regeren. Ook als het minder goed uitpakt dan gehoopt. Deze verschuiving in perspectief maakt kiezen veel minder eng. Je durft namelijk te vertrouwen op je eigen vermogen om van elke situatie het beste te maken. Je leert dat je het aankunt, wat er ook gebeurt. Hierdoor neemt je angst om verkeerde keuzes te maken af. En daar ligt de sleutel: als je erop vertrouwt dat je alles aankunt wat op je pad komt, dan sta je jezelf het nemen van gezonde, dappere risico’s en beslissingen toe
Tips om keuzes te maken
Wanneer je op dit moment voor een lastige keuze staat, probeer dan eens de volgende oefening:
Gebruik het No-Verlies-Model en onderzoek de keuze waar je voor staat. Schrijf alle positieve dingen op die je kunnen overkomen voor alle keuzeopties die voor je liggen.
Vraag jezelf af: wat is het ergste wat me kan overkomen? Hoe voel ik me dan? En doe een realitycheck bij jezelf: is dit waar?
Oefen met de relativerende gedachte “het doet er niet toe” door te beginnen met kleine beslissingen die je elke dag tegenkomt. Pieker je over wat je aan zult trekken naar je werk? “Het doet er niet toe.” Wat smeer je op je brood? “Het doet er niet toe.” Elke keuze levert een ervaring op vanuit het No-verlies model. Blijkt de keuze minder handig te zijn geweest, kan je daar weer van leren.
Vervang negatieve gedachten over jezelf voor positieve:
Ik ben zo goed als ik zelf wil;
Ik kan het en daarom lukt het;
Ik kan het aan;
Ik ben perfect, ook als ik fouten maak
Door veel te werken met positieve gedachten en fantasieën over jezelf, ga je meer in jezelf geloven. Geloven is iets anders dan ‘moeten’ (“het moet lukken”, “ik mag niet bang zijn om fouten te maken”). Zulke opdrachten werken averechts. Formuleer positieve boodschappen. Fouten maken mag! En als je fouten mag maken en gelooft dat elke weg interessante ervaringen oplevert, komt er veel meer ruimte om dappere keuzes te maken.
Meer lezen over omgaan met angst en het maken van keuzes? Lees het boek ‘Feel the fear and do it anyway’ van Susan Jeffers.