“Volgens mij heb ik de opdracht echt goed gemaakt. Ik ben er best trots op”, voegde ik er nog blij aan toe. Achteraf gezien, maakte ik het daarmee nog veel erger voor mezelf. Ik drukte de afspeelknop in, zodat mijn mede-cursisten mijn gesprek konden beluisteren. Tijdens het gezamenlijk luisteren naar mijn opdracht, bekroop mij een ongemakkelijk gevoel. Gevolgd door een oorverdovende, ongemakkelijke stilte zodra de opname klaar was. Er was duidelijk iets mis. Mijn opdracht was helemaal niet goed. Ik had gefaald.

Door de grond zakken van schaamte

Kwetsbaar zijn, en mogen falen zijn prachtige ideeën in het leven. In theorie is het best te doen, zo’n moment van de plank misslaan of jammerlijk de fout in gaan met een opdracht ten overstaande van de hele groep. Als je aan het leren bent, hoort dat er immers bij. Sommige dingen lukken, andere lukken (nog) niet.

Maar laten we eerlijk zijn: op dat moment vond ik het vooral een top idee voor andere mensen.

Mijn eerste, primaire reactie was diepe schaamte. Ik wenste dat de grond onder mij openging en ik erin kon wegzakken. En was mijn eigen ongemak al zwaar te verduren, het ongemak van mijn medecursisten en de docent maakte het praktisch onverteerbaar. De meewarige blik in hun ogen met een combinatie van ongemak en medelijden. En de nauwelijks verholen opluchting bij de andere cursisten die ik zag denken: “Wat sneu voor haar. Goddank was ik het niet…”

Het middel is erger dan de kwaal

Fouten maken, mislukken en falen, zijn minder favoriete ervaringen voor de meeste mensen. Het voelt snel als gezichtsverlies. Het gaat vaak gepaard met lastige gevoelens als pijn, teleurstelling, schaamte en ongemak. Zo willen we ons liever niet voelen. Daarom proberen we dit koste wat kost te voorkomen. Maar hoe goed ik ook begrijp dat falen best een rottig iets is, is het koste wat kost fouten proberen te vermijden eigenlijk nog erger. Het verkrampt en blust je spontaniteit en levenslust. Er is eigenlijk geen ruimte voor een experiment. Want bij een experiment is de uitkomst onzeker….

Door op veilig te spelen mis je de kans om jezelf te verassen met iets nieuws. Iets anders van jezelf neer te zetten. En ook de kans om iets nieuws te leren.

Voel de angst, maar doe het toch

Ik ben een grote voorstander van nieuwe dingen uitproberen en leren. Vooral wanneer dit echt uit jezelf komt. Je wil iets, je voelt iets en je gaat het gewoon doen. Dwars door alle “gewoonheid” van doe maar gewoon heen. Buiten de bekende gebaande paden. En ja dan loop je het risico dat je schitterend faalt. Of wat minder dramatisch: dat iets niet lukt of je een fout maakt. Het is onze eigen interpretatie die er een jammerlijke faal van maakt. Het is onze eigen fantasie die op hol slaat over wat al die anderen wel niet van ons zullen denken. Ik druk je op het hart om jezelf te gunnen te experimenteren! Durf jezelf te laten zien, durf kwetsbaar te zijn door datgene te delen wat echt belangrijk voor je is. Of dat nou een verhaal, een presentatie, opdracht of je eigen kunstwerk is. Durf te zeggen dat je het spannend vinden en misschien niet precies weet hoe het moet. Maar DOE het wel!

Vergroot je faalbestendigheid - eerst hulp bij falen

En voor het geval het mis gaat, heb ik hier tips voor eerste hulp bij falen.

1. Falen doet pijn, dus neem de tijd je pijn en teleurstelling te verwerken. Ga naar huis, zoek een rustig plekje op en huil even flink uit. Er een beetje bij vloeken en tieren kan ook helpen. Gun jezelf het verdriet van de teleurstelling: auw je hebt niet gekregen wat je graag wilde (bijv. erkenning, succes of die mooie klus/baan) of je hebt iets gekregen wat je niet wilde (bijv. medelijden, afwijzing, kritiek)

2. Deel je verhaal zo snel mogelijk met iemand die je lief is. Iemand die kan luisteren zonder oordeel, waar je even kan uitrazen. Door het te delen geef je de schaamte minder kans om jou bij je keel te grijpen. Soms lukt het zelfs al om er een beetje om te lachen (al is het maar als een boer met kiespijn). Humor brengt licht en lucht.

3. Realiseer je dat vaak niet eens het falen, maar de gedachten die je daar vervolgens over hebt de grootste pijn veroorzaken. Check welke conclusies jij trekt over jezelf wanneer je de fout in bent gegaan. Zijn dat aardige conclusies? Meestal zeggen we gemene dingen tegen onszelf zoals: je had ook niet zo stom moeten zijn. Of: wat een hoogmoed dat je dacht dat je dit kon. Of: je had je beter moeten voorbereiden/inlezen/ etc… Kijk of je andere conclusies kunt trekken. Of je aardiger tegen jezelf kan praten. Geef jezelf bijvoorbeeld complimentjes over je lef, je daadkracht, je enthousiasme. Dan voel je je vanzelf weer wat beter.

4. En in het verlengde van de tip hierboven: werk aan een faalbestendige mindset. Schaamte is een slechte raadgever, dus probeer niet te luisteren naar wat schaamte je wil influisteren. Kies voor jezelf positieve bekrachtigingen en herhaal die zoveel als nodig:

   • Ik ben dapper, ik durf het!

   • Goed geprobeerd

   • Ik mag ruimte innemen

   • Ik mag gek doen

   • Ik mag kwetsbaar zijn

   • Ik mag fouten maken en zeg tegen mezelf: experiment geslaagd!

Verder lezen over dit thema? Lees ook mijn blog over het oplichterssyndroom.